Toen de laatste razzia door Rotterdam
raasde was mijn vader zestien jaar
en zeven maanden. Nog net te jong
voor de Arbeidseinsatz.
Ik stel me de lege straat voor,
het geluid van laarzen in de kamer.
Een soldaat spuugt op zijn persoonsbewijs,
Steh’ auf! Je ziet er jong en sterk uit.
Ik stel me voor, nee dat lukt me niet,
dat deze regels niet door mij –
zoals zoveel bladzijden onbeschreven,
zoveel levens afgebroken
In De lege stad (2015) van Simone van der Vlugt las ik voor het eerst over de razzia van Rotterdam van november 1944. In twee dagen tijd werden 52.000 mannen tussen de zeventien en veertig jaar opgepakt om te gaan werken in Duitsland. Onvoorstelbaar. Slechts een klein aantal mannen wist aan de razzia te ontsnappen. Zo doken sommigen onder en anderen vluchten bij de stations die zij passeerden op weg naar het oosten. Van alle tewerkgestelden kwamen ongeveer 400 mannen om het leven.
Rotterdamse mannen lopen over straat. Genomen vanuit een woning aan de Oudedijk in Rotterdam
Wat als mijn vader ook was opgepakt? Hij was iets te jong, maar keek men wel zo nauw? Misschien was zijn leven heel anders gelopen. Misschien het mijne ook. Misschien was ik er wel nooit geweest – een vreemde gedachte.
Het gedicht stond 4 mei 2016 op de Costerlijst, en is dezelfde avond voorgelezen in het uur voorafgaande aan de Dodenherdenking in ‘Passaggio’ op Radio 4.
