Ik sta wankelend aan de rand
van de Ware Diepe Betekenis
te staren of er een teken is
van de rare overkant,
en voel in mijn voeten de weeë lust
om die luchtzee maar in te springen.
De plons. De spreidende ringen.
Maar dit is geen kust.
Het is weer maandag vandaag.
We hebben het bed afgehaald,
weer een zakdoekje gevonden,
ik vraag ‘Koffie?’ zij zegt weer ‘Graag’,
en ik denk weer ‘Dit is bepaald
alweer niet mijn laatste seconde.
Leo Vroman (1915–2014)
uit: Nee, nog niet dood (2008)
uitgever: Querido
Toen hij de 90 al ruimschoots was gepasseerd, was Leo Vroman (1915) nog volop actief als dichter. Vrijwel maandelijks waren nieuwe gedichten van hem te lezen in het Hollands Maandblad, en regelmatig verschenen van hem nieuwe bundels, zoals Nee, nog niet dood (2008) Soms is alles eeuwig (2009), Zodra (2010), Daar (2011) en Die vleugels (2013).
De titel in bovenstaand gedicht is zwaar aangezet, en doet enige ironie vermoeden, net zoals de titel van de bundel waaruit het gedicht ontleend is. Poëtisch gezien is interessant, dat Vroman in het gedicht een omgekeerde weg bewandelt. Veel gedichten beginnen met een observatie, anekdote, om van daaruit te komen tot een abstracter niveau dat het dagelijkse leven ontstijgt. Vroman begint dit gedicht juist met Grote Woorden, met gedachten over hiernamaals en doodsverlangen en eindigt met een uitgesproken huiselijk en intiem tafereel (zoals we inmiddels kennen uit de documentaire van Ike Bertels, die opgenomen is in dezelfde tijd dat Vroman dit gedicht schreef). Het is alsof de dichter erop wijst, dat ondanks alle hoogdravende gedachten die we met ons intellect produceren het leven toch in de eerste plaats in alle kleine dagelijkse dingen geleefd moet worden. De dialoog aan het begin van de vierde strofe ademt daarbij dezelfde huiselijke sfeer als Nijhoffs ‘Impasse’.
Merkwaardig is het veelvuldig gebruik van ‘weer’ in de laatste twee strofen. Dit doet overdadig en bijna slordig aan. Zou de dichter inderdaad, zoals hij in interviews te kennen gaf, zijn gedichten direct na voltooiing opsturen? Anderzijds wijst de vervanging van het vijfde ‘weer’ door ‘alweer’ op opzettelijke en bewuste herhaling.
De documentaire duurt 38 minuten. Wie minder tijd heeft kan een glimp van Leo en Tineke opvangen in bovenstaande trailer.