Nu elke kilometer er een teveel is
en ik in steeds kleinere kringetjes
rond mijn huis loop is mijn leven
tot stilstand gekomen.
Breek de regel maar af
waar je wilt. Er valt
weinig meer te zeggen.
Tijdens het laatste rondje
vond ik nog wat woorden
die de vuilnisman langs de
stoeprand had laten staan.
‘Doorgaan’, ‘volhouden’ en niet
te vergeten: ‘na regen’.
Ik probeerde ze mee te nemen,
maar ze bleken veel te zwaar.
Ook de dokter kreeg
er geen beweging in.
Na een lange stilte zweeg hij –
het mag geen naam hebben.
Eric van Loo, augustus 2014
Tweede ronde Turing gedichtenwedstrijd 2015: ‘Een heel knap gedicht dat dadelijk een tweede ronde haalde bij mijn beoordeling. Ik had echter een paar kleine opmerkingen waar je al dan niet rekening mee mag/kan houden. (1) Je beschrijft het steeds kleiner wordende leven van een persoon. Daarom zou ik voorstellen om in de eerste regel niet ‘kilometer’ maar ‘meter’ te schrijven. Hierdoor zit je nog dichter op de tegel waardoor het gedicht voor mij beklemmender wordt. (2) ‘Breek de regel maar af’ – hier zou ik iets explicieter afbreken, want nu is er voor mij geen echte zinsbreuk. (3) Moet de laatste zin er echt bij? Het is maar een suggestie.
ad 1) Het wordt dan wel dramatischer, maar sluit minder goed aan bij de werkelijkheid. Hoewel ik vier jaar later in de verste verte geen kilometer kan lopen, zijn een paar meter gelukkig geen enkel probleem.
ad 2) zit wat in
ad 3) Het jurylid heeft het gedicht kennelijk niet begrepen, en heeft niet de moeite genomen op te zoeken wat de titel betekent: ‘het mag geen naam hebben’ is enerzijds een dooddoener (die je zou mogen schrappen), maar verwijst anderzijds expliciet naar het ontbreken van een medische diagnose die de ervaren klachten verklaart – een essentieel aspect van SOLK
Toen ik dit gedicht net geschreven had (augustus 2014), kreeg ik het bericht dat de scheurkalender t.g.v. het 50-jarige bestaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen Utrecht af was. De bijdrage die ik voor deze kalender schreef kan mooi als toelichting bij bovenstaand gedicht dienen:
Wat zijn somatisch onverklaarbare lichamelijke klachten (SOLK) ?
Feitelijk bestaan die niet. De gangbare term is somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK), maar het ‘onverklaarbare’ zingt toch altijd een beetje mee in deze definitie. Het is de laatste jaren een populair begrip geworden, met een goede marktwerking. Vaak wordt vergeten dat onverklaarde klachten in de eerste plaats onverklaard zijn. Dus niet per se tussen de oren zitten.
Soms komt na jaren van onverklaarde klachten toch een onderliggende lichamelijke c.q. biomedische oorzaak aan het licht. Soms vormen psychische of sociale problemen of zelfs een uitgesproken psychiatrische stoornis de belangrijkste factor. Maar vaak moeten we erkennen dat we het niet weten, iets wat veel behandelaars liever niet doen.
Cognitieve GedragsTherapie zou helpen, maar waar helpt dit niet tegen? Het proefschrift over Mindfulness bij SOLK (Hiske van Ravesteijn – Minding the body, 2013) is iets bescheidener. Mindfulness-based cognitieve therapie bleek een positief effect te hebben op het mentaal functioneren van patiënten, terwijl het fysiek functioneren en de algemene gezondheidstoestand in de behandelgroep niet duidelijk verschilden van de controlegroep.